Meerdere knelpunten worden beschreven in het vandaag verschenen rapport Landelijk Cluster Energie Strategie (LCES).
Cluster 6-industrie bestaat uit zo’n 450 bedrijven, waarvan 200 ETS-plichtig zijn, buiten de vijf grote Nederlandse industrieclusters. Het verduurzamingspotentieel is groot, zo’n 3 Mton CO2-besparing in 2030 ten opzichte van 2022. In de LCES worden de verduurzamingsplannen afgezet tegen de investerings- en realisatieplannen van de nationale en regionale netbeheerders. Het laat zien dat een groot deel van de verduurzamingsprojecten waarvoor een nieuwe aansluiting nodig is waarschijnlijk niet of mogelijk niet kan doorgaan. Dit komt door het ontbreken van de benodigde energie-infrastructuur. Met als resultaat tot 1,7 Mton CO2-gemiste emissiereductie per jaar.
Knelpunten
Uniek aan dit cluster is dat de bedrijven juist niet geografisch geclusterd zijn. Cluster 6-bedrijven zijn verspreid over heel Nederland gevestigd. In de praktijk betekent dit dat veel van deze bedrijven zich op grotere afstand bevinden van beschikbare energie-infrastructuur.
Clusterregisseur Barbara Huneman-Verwayen: “Cluster 6-bedrijven hebben vanwege de spreiding en de afstand tot infrastructuur een enorme uitdaging om te verduurzamen. Voor het nemen van investeringsbeslissingen, hebben bedrijven duidelijkheid nodig over wanneer en tegen welke kosten zij aansluiting krijgen op duurzame energie-infrastructuur.”
Het elektriciteitsnet zit vol en netcongestie is voor cluster 6-bedrijven misschien wel het grootste probleem. Maar, stelt de LCES, de cluster 6-industrie kan juist ook onderdeel zijn van de oplossing van netcongestie door flexibilisering van hun elektriciteitsgebruik.
De energietransitie van Cluster 6-industrie
Voor deze bedrijven zijn er significante verduurzamingsmogelijkheden op het gebied van CO2-vermindering. Bijvoorbeeld door het afbouwen van aardgasgebruik, het stapsgewijs afbouwen van overige fossiele energiedragers en de afvang van CO2 voor gebruik en opslag. Veel van deze bedrijven kiezen voor de verduurzamingsroute elektrificatie. Daarnaast leiden ook de routes energiebesparing en het gebruik van waterstof tot een klein deel van de afbouw van fossiele brandstoffen.
Aanbevelingen
In de LCES worden 6 concrete aanbevelingen gedaan:
- Aan netbeheerders: Geef duidelijkheid over wanneer bedrijven toegang krijgen tot energie-infrastructuur.
- Aan netbeheerders, ACM en overheid: Versnel de ontwikkeling van energie-infrastructuurprojecten om tijdige aansluiting voor Cluster 6-bedrijven mogelijk te maken.
- Aan de ACM: Voeg verduurzamingsprojecten met een groot emissiereductiepotentieel en die nodig zijn in verband met vervangingstermijnen toe aan het maatschappelijk prioriteringskader om onnodige vertraging in verduurzaming te voorkomen.
- Aan de Nederlandse overheid: Bied bedrijven, die geen zicht hebben op tijdig toegang tot betaalbare energie-infrastructuur, alternatieve opties.
- Aan netbeheerders en ACM: Ontwikkel nieuwe contractvormen waarbij gecontracteerd vermogen, dat gereserveerd is voor toekomstige verduurzamingsplannen, tijdelijk kan worden uitgeleend.
- Aan netbeheerders en industrie: Onderzoek gezamenlijk hoe Cluster 6-industrie bij kan dragen aan flexibiliteit van het energiesysteem.
Actieplan Cluster-6 2.0
Cluster 6-bedrijven zijn erg belangrijk voor de regionale economie en werkgelegenheid en daarom voor Nederland. Vanuit het Nationaal Programma Verduurzaming Industrie richten we ons op de randvoorwaarden om te verduurzamen zoals voorspelbare vergunningsverlening, duidelijkheid over de termijn waarop netcapaciteit beschikbaar komt voor bedrijven en marktordening van waterstof. Dit helpt ook Cluster 6-bedrijven bij hun verduurzaming.
Daarnaast werkt het Ministerie van Klimaat en Groene Groei aan het oplossen van één van de grootste knelpunten via het Landelijke Actieprogramma Netcongestie. Dit programma richt zich op sneller uitbreiden, beter benutten van en slimmer inzicht in het elektriciteitsnet.
Voor Cluster 6 is er daarnaast een specifieke aanpak: Actieplan Cluster 6. Daarin werken het ministerie, bedrijven, netbeheerders en de decentrale overheden samen om de knelpunten voor deze specifieke doelgroep te kunnen oplossen. Dit actieplan heeft z’n eerste vruchten afgeworpen, bijvoorbeeld Saint Gobain dat succesvol zijn glasoven heeft vervangen (zie link onderaan).
Met de opgedane ervaringen is dit plan verder aangescherpt. De verwachting is dat het Cluster 6 actieplan 2.0 dit voorjaar wordt aangeboden aan de Tweede Kamer.
Barbara Huneman-Verwayen: "De energietransitie vraagt om een gezamenlijke, regionale aanpak, waarbij alle betrokkenen hun verantwoordelijkheid nemen en samen werken aan oplossingen die tijdige verduurzaming van de industrie mogelijk maken."
Verder lezen
De LCES vind je op de site van Stichting Cluster 6 : Publicaties - Cluster 6
Meer over de Cluster Energie Strategieën
Artikel over Saint Gobain, vervanging glasoven
Zelf aan de slag met verduurzamen