Metaal is een belangrijke grondstof voor veel sectoren, zoals de maritieme, defensie- en hightechindustrie. Het is ook nodig voor de energietransitie, bijvoorbeeld voor windmolens en stroomnetwerken. Veel bedrijven lopen echter tegen knelpunten aan: zoals hoge kosten, een tekort aan vakmensen, weinig ruimte op het stroomnet, ingewikkelde regels, en financiering is vaak lastig. De sector ziet wel kansen om te verduurzamen, maar deze blijven achter door dezelfde uitdagingen.
Dit zijn de uitkomsten uit het onderzoek naar de Nederlandse metaalindustrie waarvoor het ministerie van Economische Zaken opdracht gaf. RAND Europe voerde het uit, met medewerking van de Koninklijke Metaalunie en Metaal Nederland.
Energie en personeel zorgen voor problemen
De belangrijkste problemen zijn de hoge energieprijzen en het volle stroomnet. Producenten van basismetalen kunnen de hoge kosten niet doorberekenen, want ze concurreren vooral op prijs. Daardoor is het moeilijker voor hen om winst te maken. Ook kunnen veel bedrijven geen nieuwe of zwaardere aansluiting krijgen op het stroomnet en zonder deze extra stroom kunnen ze hun productie niet verduurzamen. Door de hoge kosten kunnen Nederlandse bedrijven moeilijk concurreren op het internationale speelveld.
De sector heeft ook te maken met een tekort aan technisch personeel. Bedrijven willen verduurzamen en digitaliseren, maar vinden niet genoeg mensen met de juiste kennis en vaardigheden. Vooral kleine bedrijven hebben moeite om te investeren in nieuwe technologieën. Ze missen daarvoor de middelen, kennis en financiering.
Maar er zijn ook kansen voor deze sector in Nederland. Denk aan alle (basis)metalen die nodig zijn voor de bouw van de energie-infrastructuur, windmolens, elektriciteitsmasten. Maar ook EU-initiatieven stimuleren het gebruik van ‘groen staal’. Daarvoor willen we niet afhankelijk zijn van staal uit andere landen zoals China.
Wat de overheid kan doen
Het rapport geeft de overheid een aantal belangrijke aanbevelingen. De belangrijkste zijn:
- Bied duidelijk en voorspelbaar beleid. Bedrijven willen weten waar ze aan toe zijn.
- Geef aandacht aan de verschillende sectoren. De basismetaalsector en de metaalproductensector hebben elk hun eigen uitdagingen en kansen.
- Help kleine bedrijven bij verduurzaming. Zij hebben vaak niet de middelen om te investeren in verduurzaming.
- Ondersteun digitalisering en automatisering. Veel bedrijven willen vernieuwen, maar vooral mkb missen kennis en/of geld.
- Verbeter technisch onderwijs. Zorg voor voldoende vakmensen en maak techniek aantrekkelijker.
- Los het probleem van netcongestie op. Bedrijven hebben voldoende stroom nodig om te verduurzamen.
Feiten & cijfers metaalindustrie
- 116.000 voltijdbanen in de sector.
- Belangrijk voor sectoren zoals defensie, hightech, maritiem en energie.
- De sector bestaat uit twee hoofdgroepen:
- Basismetaalsector (smelten en raffineren)
- Metaalproductensector (bewerking en toepassing)
- Cruciaal voor de energietransitie, zoals windmolens en stroomnetwerken.
- Van groot belang voor strategische autonomie van Nederland.
Meer weten?
Ontdek meer over de toekomst van de metaalindustrie en lees het volledige rapport.