De minister vroeg het platform hoe we de verduurzaming van de industrie kunnen versnellen en wat er nodig is om de klimaatdoelen te halen. Volgens Homan moeten er snel duidelijke keuzes worden gemaakt, ze legt uit:  "Wij geven als platform NPVI gevraagd en ongevraagd advies over de verduurzaming van de industrie. In dit geval was het echt een vraag vanuit de minister. Het rapport Klimaat en energieverkenning 2024 van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) lag ook al bij de minister. Hierin stond dat we het op basis van de huidige maatregelen niet gaan halen, dus de urgentie was wel duidelijk.”  

Advies over 4 onderdelen 

In het advies kwam het platform tot 4 onderwerpen waarvan gedacht wordt dat die erg belangrijk zijn om aan te pakken om de klimaatdoelen te halen. 

Homan: "Om de industrie te verduurzamen en te behouden in Nederland, is het nodig dat er concrete stappen worden gezet." Om tot die stappen te komen, heeft het platform NPVI advies gegeven op 4 verschillende onderdelen:

• de waterstofketen en het bouwen van markten;
• CCS (afvang en opslag van CO₂) en CCU (afvang en hergebruik van CO₂);
• elektrificatie van de industrie en
• de circulaire koolstofketen. 

Waterstofketen 

Het inzetten op waterstof is volgens Homan en haar collega’s belangrijk voor het verduurzamen van de industrie. "Een van de adviezen die wij geven, is het inzetten op waterstof. We zeggen daarbij ook: ‘er moet veel meer aandacht zijn voor alle onderdelen binnen de waterstofketen dan alleen maar nadenken over de productie’. Voor de productie is heel lang veel aandacht geweest: grote waterstoflocaties, elektrolysers, subsidies etcetera. We zijn alleen vergeten dat waterstof ook echt gebruikt moet worden. Toch moet het op het gebied van waterstof lukken vóór 2030. Heel veel bedrijven hebben dit nodig, die kunnen niet nóg meer energie besparen of nog minimaal. Om nu echt een grote stap te zetten in CO2-reductie, moeten we hun productieprocessen omzetten. En dat moet voor 2030. In het klimaatakkoord staat ook dat er 3 tot 4 gigawatt aan waterstof in Nederland geproduceerd en gebruikt zou moeten worden," licht Homan toe.  

Focus verleggen naar afzetmarkt 

Het platform NPVI stelt daarnaast voor om de focus te verleggen van het aanbod van producten naar het creëren van een groene afzetmarkt.  
 
Homan: "Ik denk dat we nu in een fase zitten waarin we opnieuw moet gaan kijken: ‘Als alles verandert, hoe ziet dat er dan uit?’ Wij hebben als platform gezegd: "Wij gaan ook een aantal oplossingen aandragen waarvan wij denken dat die nodig zijn om opnieuw te structureren. Een van de nieuwe ideeën is dat je ook gaat kijken naar wie de producten gaat kopen in plaats van dat je alleen kijkt naar het aanbod van (zeldzame) grondstoffen. In plaats van alleen maar naar de industrie te kijken, moet je ook oog hebben voor de consument en handel tussen bedrijven onderling. Om verduurzaming te versnellen, moet er een verplichte afzetmarkt voor duurzame grondstoffen komen. Bijvoorbeeld door vast te leggen dat producten een minimumpercentage duurzame materialen bevatten."

CCS als grote klapper 

De infrastructuur voor CO2-transport, voor zowel de afvang als het transport van CO2, is essentieel voor de verduurzaming, ziet Homan. "We zien dat de overheid daar natuurlijk al een grote rol in neemt. Er zijn echter veel belemmeringen zoals de vergunningverlening en discussies over hoe je dat moet organiseren qua eigenaarschap. Daarvan zeggen wij: ‘Neem daar de leiding. Regel dat op korte termijn, want als we die CO2 bij grote bedrijven niet af gaan vangen of opslaan, dan kunnen we het wel vergeten. In ons advies hebben we dit ‘van hoog maatschappelijk belang’ genoemd. Bij CCS is helaas nog veel niet geregeld, terwijl je met CCS echt een heel grote klapper kunt maken."

Elektrificatie blijft belangrijk 

Homan noemt elektrificatie ook als een van de oplossingen die kan bijdragen aan de verduurzaming van de industrie. De vertegenwoordigers binnen het platform zien echter bekende knelpunten, zoals netcongestie.  

Homan: "Nederland is met hoog tempo aan het elektrificeren. Dat is goed, maar door die snelle overstap van fossiele brandstoffen naar groene stroom zien we de nodige knelpunten ontstaan. Van die knelpunten is netcongestie op dit moment de belangrijkste. Door flexibel stroom te leveren en af te nemen, kan de industrie deels bijdragen aan de oplossing van dit probleem. Maar ook als we vol inzetten op deze flexibiliteit, zijn we er nog niet. We moeten dan ook vaart maken met uitbreiding van het stroomnet. Gelukkig zijn daar veel partijen inmiddels druk mee aan de slag."   

Samenspel met andere tafels 

"Als je zegt dat het halen van de klimaatdoelen belangrijk is, dan doen wij als platform een aantal voorstellen en dan moet je als politiek ook lef tonen en zeggen: ‘Dan gaan we dat ook doen.’ We hebben onze adviezen niet helemaal door kunnen rekenen welke maatregelen je allemaal precies moet nemen om precies die doelen van 2030 te halen. Dat is ook een samenspel met de andere belangrijke spelers. Maar we denken zeker dat er een aantal maatregelen tussen zitten die een bijdrage kunnen leveren. Heb je lef nodig om nieuwe dingen te besluiten? Ja, het is heel makkelijk om door te gaan op de oude manier, maar het is net iets moeilijker om te zeggen dat we het anders gaan doen," vertelt de voorzitter overtuigend.  

Conclusie 

Het is nog niet te laat om de klimaatdoelen van 2030 te halen. Maar het platform NPVI ziet wel enorme uitdagingen om die doelen te halen. Met het advies hoopt het platform de minister te voorzien van concrete stappen en realistische ideeën om de industrie te ondersteunen bij haar verduurzamingsplannen.   

Wil je het advies zelf lezen? Lees het advies.

Drieluik

Dit interview is het tweede deel uit een drieluik. Lees het eerste deel uit dit drieluik.