Nu je weet welke bedrijfsactiviteiten voor het grootste verbruik zorgen, is het tijd om in te zoomen op de efficiëntie van je productieproces. Dat doe je door een energiebalans op te stellen. Daarmee breng je energiegebruik, energiedragers en mogelijke energieverliezen in beeld.

Een energiedrager is elektriciteit, gas, olie, hout of biomassa. De energiefunctie zegt iets over de toepassing of activiteit die verbruik veroorzaakt: bijvoorbeeld ventileren, koelen of verlichten. De balans geeft per combinatie van energiedrager en energiefunctie inzicht in het energieverbruik van installaties, technieken en technologieën.

Om een energiebalans op te stellen, benut je alle verbruiksgegevens die je hebt van apparatuur en van bedrijfsuren, temperatuurmetingen en energienota’s. Zo zie je ook hoe energiestromen verdeeld zijn over verschillende productieprocessen. Een energiebalans laat dus zien waar het grootste verbruik en de grootste verliezen zitten.

Aandachtspunten bij het opstellen van de energiebalans

Knip je productieproces op in logische onderdelen. Bijvoorbeeld: scheiden, mengen, verwarmen, drogen.

• Kijk naar de werkelijke behoefte van elk deelproces. Noem dus niet alleen aardgas of elektriciteit, maar ook het doel van het verbruik: koelen of verwarmen, aandrijving of verplaatsing.
• Beschrijf per deelproces hoeveel energie nodig is en wat het gewenst resultaat is. Bijvoorbeeld: deelproces verwarmen. 100 kilogram grondstof opwarmen van 20 naar 80 graden °C. Hiervoor is 3 kuub aardgas nodig. Dit gebeurt 200 dagen per jaar. Het totale energiegebruik komt op jaarbasis dus uit op 600 kuub.
• Neem ook toekomstige behoefte mee. Ga je bijvoorbeeld de productie uitbreiden, nieuwe producten produceren of eigen energie opwekken? Neem dan de extra vermogens en energieverbruiken mee in je energiebalans
• Noteer bij ieder energieverbruik ook de CO2- en de NOx-uitstoot is. Lees meer over de manier van berekenen in het document Vaststelling van de standaard CO2-emissiefactor aardgas

Bemetering

Op basis van de hoofdmeters voor elektra, gas en water-installaties kun je gratis je verbruik per uur van je netwerkbeheerder ontvangen. Meer gedetailleerde informatie (op 5 minuten basis) is ook beschikbaar. Deze gegevens kun je gebruiken voor een eerste analyse en het opstellen van de energiebalans.
Door in het productieproces, bij de grote verbruikers, een aparte meter te plaatsen, kun je nauwkeuriger analyseren hoeveel energie elke productiestap vraagt.

Ga dus eerst na welke bemetering er al is en welke data of informatie je nodig hebt. Begin hiermee je analyse. Naderhand zul je zelf ondervinden dat je behoefte hebt aan meer detailinformatie. Je kunt dan extra bemetering in de deelprocessen plaatsen. In het begin is dit nog niet nodig.

Stel jezelf deze vragen voor de beste analyse:

• Waar zitten de grote energieverbruikers?
• Waar zitten de grote energieverliezen? Denk hierbij aan warme lucht of dampen die naar de open lucht verdwijnen. Of aan water die als koeling fungeert.
• Wat is het theoretisch verbruik en wat is het werkelijke verbruik?
• Met welke proces-onderdelen ga ik aan de slag om energieverbruik te verminderen?