In de zoektocht naar duurzame industriële processen speelt duurzame stoom en warmte een grote rol. Bedrijven onderzoeken met name of ze van gasgestookte boilers kunnen overstappen op e-boilers of elektrische warmtepompen. Daarnaast biedt waterstof en groen gas in de toekomst een duurzaam alternatief voor fossiel aardgas. Helaas is het stroomnet nu nog niet berekend op de toenemende vraag naar elektrische boilers en warmtepompen. Terwijl groene waterstof en groen gas ook nog niet in grote getale wordt geproduceerd.

Biostoom verduurzaamt productie van Nobian

Groningen Seaports biedt de industrie in Delfzijl al sinds 2010 een duurzaam alternatief in de vorm van biostoom. Afvalverwerker EEW bouwde het jaar daarvoor een afvalverbrandingsinstallatie (AVI) die zowel stoom als stroom en perslucht produceert. Met als eerste klant AkzoNobel, dat nu Nobian heet, leverde de installatie een jaarlijkse CO2-besparing van 110.000 ton op. In 2017 werd ook de installatie van Eneco Bio Raand, die sloop- en afvalhout verbrandt, aangesloten op het stoomnet.

Havenbedrijf investeert in duurzame infrastructuur

Arno Wegman is als projectmanager en business developer van Groningen Seaports verantwoordelijk voor het programmamanagement voor de utilities die het havenbedrijf beschikbaar stelt aan de industrie. “Havenbedrijf Groningen ontzorgt de bedrijven in de Eemshaven en Delfzijl met leidingen voor perslucht en stikstof”, zegt Wegman. “En daar is dus ook stoom bijgekomen. We verhuren de ruimte op de leiding aan EEW en Eneco, die die kosten weer doorberekenen aan hun klanten. Wij zijn dus verantwoordelijk voor het onderhoud en de integriteit van het net, maar de bedrijven maken onderling afspraken over de leveringszekerheid.

De investering die met zo’n leiding gepaard gaan, hadden de individuele bedrijven nooit zelf kunnen bekostigen. De geïsoleerde leiding met een behoorlijk grote diameter, een lengte van meer dan 3 kilometer en een even lange retourleiding voor het condensaat kostte €10 miljoen. We hebben berekend dat we hem in 20 jaar terugverdienen. Dat is een te lange afschrijvingstermijn voor commerciële bedrijven. Maar wij als havenbedrijf willen graag dit soort duurzame utilities faciliteren om meer duurzame bedrijven aan te trekken.”

Niet ieder bedrijf heeft stoom nodig

Inmiddels kondigde Groningen Seaports aan te investeren in de ontwikkeling van het gebied ten zuiden van Delfzijl (Oosterhorn-Zuid). Wegman: “We hebben het gebied omgedoopt tot Circulands. De naam zegt het al: we faciliteren hier vooral circulaire en duurzame bedrijven. Uiteraard willen we die bedrijven ook toegang geven tot de nodige utilities. Warmte zit daar zeker bij, al moet je je wel afvragen of dat persé stoom moet zijn. Zoals gezegd is zo’n leiding best duur. Bovendien hebben bedrijven lang niet altijd die hoge temperaturen nodig. Een warmwaterleiding is vele malen kleiner in diameter en kan veel langere afstanden overbruggen. Bij een stoomleiding is afstand vaak een beperking omdat het stoom gaandeweg condenseert en dus druk en temperatuur verliest.”

Restwarmte invoeden maakt warmteleiding duurzamer en betrouwbaarder

Wegman: “Bijkomend voordeel van een centrale warmwaterleiding is dat je allerlei reststromen kunt invoeden. Er liggen al diverse plannen klaar voor elektrolysers in de Eemshaven en Delfzijl, die als restproduct warmte produceren. Maar ook andere industriële restwarmte of bijvoorbeeld warmte van een metaalrecycler, datacenters of de waterzuivering van Northwater kan op die manier nuttig worden ingezet. Als bedrijven hogere temperaturen nodig hebben, kunnen ze die warmte alsnog elektrisch opwaarderen. Maar dan hebben ze in ieder geval een kleinere stroomaansluiting nodig.”

Slibverbranding levert extra stoom op

In de tussentijd is EEW hard bezig met de uitbreiding van zijn 4^de afvalverbrandingsinstallatie. Deze mono-slibverbrandingsinstallatie is speciaal ingericht om zuiveringsslib van rioolzuiveringsinstallaties op een duurzame manier te verbranden en verwerken. Dankzij deze installatie is er straks nog meer biostoom beschikbaar, wat dankbaar zijn weg vindt naar de industrie in Oosterhorn. Die installatie alleen al bespaart 3,5 miljoen kuub gas per jaar. Overigens niet alleen door de stoomproductie, maar ook die van stroom.”

Complexer energiesysteem vraagt om samenwerking

Wegman: “Het toekomstige energiesysteem zal er niet eenvoudiger op worden. Maar hoe meer partijen kunnen invoeden op z’n warmtesysteem, hoe meer je de risico’s verspreid. In het stoomsysteem kan Nobian nog altijd terugvallen op de Delesto warmtekrachtinstallatie. Natuurlijk maken de partijen zoveel mogelijk gebruik van de duurzame bronnen. Maar als die niet, of niet voldoende beschikbaar zijn, moet je wel alternatieven hebben. Want stoom en warmte is voor de bedrijven in onze regio van levensbelang.”